“De Drost laat Huttenkloas radbraken”

EEN ZWARE KLUIF VOOR DE DROST VAN TWENTE

De veroordeling en terechtstelling van Huttenkloas, z’n vrouw en zoon, was een van de meest belangrijke taken van de bewoner van de voormalige Commanderie van Ootmarsum: de Drost van Twente Sigismund Vincent Gustaaf Lodewijk Graaf van Heiden Hompesch. Er speelde zich na een openbare rechtszitting een gruwelijk schouwspel af voor 20.000 mensen waarbij de drie schuldigen op grote wagenraderen werden geradbraakt en gedood.
Die rechtszaak vond plaats in de buitenlucht en in 2006 is deze in Oldenzaal gereconstrueerd waarbij de rechtbank als volgt werd aangekondigd:

“Geachte luiden uit zegenrijke Twentse dreven, beste gasten uit minder fortuinlijke buitengewesten, hoort aan, hoort aan!
Dit jaar, in 1774, tussen duistere bosschages, op modderige zandpaden en langs zompige weiden zijn wij ons leven, laat staan have en goed, niet meer zeker. Want links dan wel rechts, wellicht vóór u maar waarschijnlijker: achter u – schoot regelmatig een zwaargebouwd manspersoon van tussen bomen, en liet daar in zijn vuile en eeltige knuist het scherp gewette staal van een bijl glimmen en wordt daarbij vervaarlijk geheven. Weest niet bevreesd man- en vrouwvolk, het zwaard der gerechtigheid is daar! De snoodaard – Klaas Annink geheten, ook wel Huttenkloas genoemd, is, met zijnen gruwelijken mispunt van een vrouw Aarne en het kwade resultaat van hun verbintenis, de zoon Klaas, te Oldenzaal in het gevang gezet. Kermend en dankzij punten, banden en scherpe randen van dit… eh… zitmeubilair, is hunne bekentenis, na een aanvankelijk leugenachtige verklaring en een samenspansel van verdichtsels, te lange leste gekomen en hebben zij verklaard wie zij hebben afgemaakt, op welke weerzinwekkende wijze dat gebeurde en wat hun duistere motieven waren.
Het proces zal zo direct een aanvang nemen. Een en ander wordt voorafgegaan en vervolgens geleid door den hoofdaanklager, zijnde de Drost van Twente, tevens erkend papenhater, de u wel bekende Sigismund Vincent Gustaaf Lodewijk graaf van Heiden Hompesch, Heer van Ootmarsum, Walburg, Stevensweert, Ohé en Laak – Sigi voor intimi -, terwijl het verhoor zal plaatsvinden door den advocaat-fiscaal mr. Jan Willem Cramer, rechter te Delden, bijgestaan door de assessoren ofwel bijzitters Benjamin Nagel, burgemeester van Oldenzaal, en Jan Palthe, burgemeester van Denekamp; de verdediging – hoe ondankbaar en vooral zinloos zullen zijn inspanningen zijn! – zal gevoerd worden door de uit Oldenzaal afkomstige strafpleiter mr. Dickerdack Geerdink, maar de belangrijkste rol is welzeker weggelegd voor dien sympathieke knaap in zijn leuke stemmige kleed met bijpassend kapje: de beul!
Gepeupel! Houdt den mond gesloten, de oren gespitst, licht uwen luie achtereind uit respect van uwen zetel want hier komt… DE RECHTBANK!!”

De toenmalige ‘s Hertogenbosche courant drukte op 14 september 1774 het volgende bericht als landelijk nieuws af;

Krantenbericht

De formulering van ‘godvergeetene booswigten’ geeft al aan dat de lijst van misdaden ellenlang moet zijn geweest van de in 1700 geboren Klaas Annink uit Bentelo. Oneindig zijn de verhalen van Twentenaren over dieverijen en moorden van het drietal. De dwangstoel waarin Huttenkloas met ijzeren banden 110 dagen werd vastgebonden is nog te zien in museum Het Palthehuis Oldenzaal. Radbraken betekende dat je op een rad werd vastgebonden en de botten met ijzeren staven werden verbrijzeld. Vader en zoon werden geradbraakt de moeder werd gewurgd met een koord.
Drost Sigismund zal zeker in het ‘Hoge Huys’ in Ootmarsum meerdere slapeloze nachten hebben gekend door deze veroordeling en terechtstelling die we ons nu in onze tijd bijna niet meer kunnen voorstellen.

RM-2011

Bekijk pdf: Huttenkloas door de Drost veroordeeld